Atalarımız, babalarımız ərəb, fars, rus işğallarından öncə bulaq suyu kimi ağ, təmiz bir dildə danışıblar.

Əski, indi unudulmaqda olan türkçəmizə baxanda bunu aydın görmək olar.

Düşünürəm ki, həmin sözləri yenidən dilimizin günlük danışıq ağzına – ümumişlək leksikonumuza qaytarmağın çağı çoxdan yetişib.

Örnək olaraq “GORACAQ” sözündən başlamaq istəyirəm. “Goracaq” əski dilimizdə “qəbristanlıq” deməkdir. “Gələcəyi varsa, goracağı da var” deyimində bu ifadə ötən yüzilin başlarına qədər qalırdı.

Sonradan bu el deyiminə kənar basqılar baş verir. “Goracaq” ifadəsi “görəcək” kimi işlədilir. Bir ordu, döyüş, savaş deyimində “goracaq” daha çox yerinə oturan bir sözdür, nəinki “görəcək”...

Qəbristanlıq sözlüyünün digər qarşılığı “SONEVLİK”dir. Noqay folklorunda öz izlərini qoruya bilib.

Əski türk ağız ədəbiyyatında qəbirə də bir sıra durumlarda sözün bədii təsir gücünü artırmaq üçün “SONEV” deyiblər.

Öz türkçəmizin unudulmaqda olan incilərindən biri də “BALU”dur. Anlamı “layla”dır. İndi dilimizdə “layla”, “nənni” kimi işlədilir. “Layla” kəlməsi “leyla”dandır və mənası ərəb dilində “gecə”dir.

Dilimizdə unudulan və ümumişləkliyini itirən ifadələrdən biri də “BAŞLAQ”dır. Atalarımız başıboş adamlara “başlaq” deyiblər. Yenisey abidələrində öz varlığını qoruya bilən ata yadigarlarımızdandır.

“AVURTA” isə “dayə”nin qarşılığıdır. Qıpçaq uyruqlu türklərin ağız yaddaşında indi də qalır. Orxon-Yenisey abidələrində indi də qalmaqdadır.
Bu cür ifadələri öyrənmək, paylaşmaq hər birimizin dil qarşısında seçkin borclarımızdan olmalıdır – deyə düşünürəm.

Tural Turan
Şair-publisist

Onews.az