İsraillə HƏMAS arasındakı atəşkəs indiki zaman kəsiyində mümkün olmayacaq. Səbəbi sadədir, çünki ortada “İran düyünü” var. Məsələ ondadır ki, İran indiki mərhələdə Qəzza zolağı və Livan sektorunda İsrailin müharibəni sonlandırmağını istəmir.
HƏMAS isə Tehran hökumətinin proksi qüvvəsidir. Yəni, maliyyəsindən silah tədarükünə qədər bütün vasitələrin əsas təchizatçısı molla rejimidir. İran dövləti başa düşür ki, əgər Qəzza zolağında savaş bitərsə, o zaman Tel-Əviv yaranmış taym-autdan istifadə edərək bütün diqqətini İran sərhədlərinin daxilinə yönəldəcək.
Bu da o deməkdir ki, koalisiya qüvvələri – yəni ABŞ və İsraili dəstəkləyən güclər “İrandakı rejimi dəyişmək üçün hərəkətə” keçəcək. Tehran isə hələlik ABŞ və İsraillə Yaxın Şərqin darvazaları ağzında – Livan və Qəzzada döyüşməyi düşünür.
Bir sözlə, molla rejimi müharibəni İran sərhədlərinin daxilinə çəkmək istəmir. Elə İran diplomatiyası da buna çalışır. Görünən odur ki, indiki mərhələdə İsrail bu və ya digər yollarla HƏMAS və Hizbullahla atəşkəsə ən qısa zamanda nail olmaqla döyüşlərin hərarət istiqamətini dəyişməkdə israrlıdır.
Bu məqamda ABŞ-ın “vasitəçi” qiyafəsində katalizatorluq etməsi əbəs deyil. Çünki Tramp administrasiyasının hakimiyyətə gəlməsinə iki aydan da az zaman qalır. Bayden hökuməti İranla savaşı başladaraq geri çəkilmək niyyətindədir.
Yəni, Bayden-Harris cütlüyü ən böyük rəqibləri Trampa ağır strateji savaşı miras qoyaraq səhnədən çəkilmək istəyir. Eyni zamanda, bu ABŞ dərin dövlətinin maraqlarına da uyğundur. İranla bağlı uzun illər öncədən hazırlanmış ssenari artıq masadadır. Onun gerçəkləşməsinin vaxtı çoxdan çatıb. Üstəlik, İsrail və ABŞ-ı tələsdirən başqa bir səbəb var. Söhbət İranın ən qısa zamanda nüvə silahına sahib olma təhlükəsindən gedir.
Düşünürəm ki, bu ilin dekabrının sonu, yanvarın ilk günlərində İranın daxilinə qarşı koalisiya qüvvələri hərəkətə keçə bilər. İran dövlətində hakimiyyəti dəyişməyi hədəfləyən bu əməliyyat Yaxın Şərqdəki vəziyyətin konturlarını da kökündən dəyişəcək və ona yeni yön verəcək. Ola bilər ki, molla rejiminin süqutundan sonra Pəhləvilərin ABŞ-dakı varisləri hakimiyyətə gətirilsin. Bu da gələcək İranın ABŞ-ın əlində oyuncaq bir rejim olacağının işartılarıdır.
İranın yenidən dünyəvi dövlətə keçidi məsələsi də artıq masadadır. Bu baxımdan İsrail bütün güc və imkanlarını səfərbər edərək HƏMAS və HİZBULLAH-la sülh masasına oturmaqda niyyətlidir. Hətta qısamüddətli – təxminən 3-4 aylıq atəşkəsin elan edilməsi də əsas mövzulardandır. İran məsələsini həll etdikdən sonra Livan və Fələstin təhlükəsi də İsrail dövləti üçün tam şəkildə aradan qalxacaq.
Əgər HƏMAS və HİZBULLAH İsrailin atəşkəs təklifinə “ayıq başla” “hə” deməsə, o zaman hər iki qruplaşmaya qarşı İsrail tərəfindən bihuşedici zərbələr endiriləcək ki, bu da terrorçular üçün daha ölümcül olacaq. Yəni, 3-4 günlük bir zaman kəsiyini əhatə edəcək bu tədbirlər HƏMAS və İsrail təhlükəsinin “onurğa fəqərələrini” sıradan çıxaracaq. Belə olan halda, İranın üzərinə yerimək və bütün diqqətləri Azərbaycanın cənubundakı dövlətə yönəltmək bir xeyli asanlaşacaq.
Atəşkəs İran üçün indi “intihar”a bərabərdir. Ona görə də İranın xarici güc qanadı əlində olan bütün imkanları Qəzza zolağına və Livana yönəltməyə çalışacaq. Hətta bu istiqamətdə Bəşər Əsəd hakimiyyətinin imkanlarından da istifadə olunması istisna deyil.
Sona Əliyeva
V çağırış Milli Məclisin deputatı
Onews.az